نقش آب در طبیعت - وبلاگ دانلود شریف

به گزارش وبلاگ دانلود شریف، نه تنها آب به مهمترین معضل انسان است، بلکه سوء مدیریت آن از سویی و آلودگی و اسراف آن از سوی دیگر دنیا را با معضلی به نام بحران آب روبه رو می نماید.

آب مایه حیات و یکی از گرانبهاترین نعمت های خداوند است و زندگی تمام جانوران به آن وابسته است. انسان و همه جانداران برای زندگی و رشد به آب احتیاج دارند، اما باید دانست که با اینکه 75٪ سطح زمین را آب فرا گرفته، 98٪ آنها شور و فقط 2٪ آن شیرین است و بیشتر آبهای شیرین هم یخ زده است و انسان فقط کمتر از ٪1 آبها را می تواند استفاده کند. بنابراین، با توجه به رشد سریع جمعیت دنیا، نه تنها آب به مهمترین معضل انسان تبدیل می شود، بلکه سوء مدیریت آن از سویی و آلودگی و اسراف آن از سوی دیگر، دنیا را با معضلی به نام بحران آب روبه رو می نماید، به طوری که بین سالهای 1950-2050م بر اثر رشد جمعیت، اندازه آبی که از چرخه آب شناسی دنیا به هر نفر تعلق می گیرد، 73٪کاهش خواهد یافت.

این شرایط و خطرهای فزاینده آن باعث شده است تا هر روز شاهد گزارشهای نگران نماینده در خصوص کاهش آب شیرین در دنیا، به ویژه آفریقا و آسیا باشیم، تا آنجا که جنگ آینده خاورمیانه را نه به دلیل زمین و نفت، بلکه به سبب آب پیش بینی می نمایند.

آبادسازی زمین که از آن در فرهنگ محیط زیست به عنوان احیا سازی هم یاد می شود، با احیای موات که در منابع تاریخی، حدیثی و فقهی وارد شده است، تفاوت دارد. در فرهنگ فقه و حدیث عمدتا این واژه برای آبادسازی زمین متروک و کشت دانه و غرس نهال در آن به کار می رود و تحت شرایطی این عمل، ملکیت آن زمین را برای احیاگر در پی دارد، اما در ادبیات زیست محیطی به فرایندی اطلاق می شود که به وسیله آن، آنچه در سطوح زمین به دلیل فرسایش آب، باد یا بهره برداری بی رویه آسیب دیده اند، احیا می شود.

توسعه پایدار

یکی از مفاهیمی که در خصوص مسائل محیط زیست به کار می رود و در سالهای اخیر از آن به منظور تأکید بیشتر بر حفظ محیط زیست بهره می جویند، توسعه پایدار است؛ بدین معنا که اگر کشورها در صدد توسعه پایدار می باشند، به عنوان تنها راستا مطمئن توسعه خویش، باید به حفاظت محیط زیست پرداخته و هرگونه برنامه توسعه ای خویش را با ضوابط و معیارهای زیست محیطی هماهنگ سازند. توسعه پایدار، تعریف های مختلف دارد. تعریف رسمی آن، که به وسیله کمیسیون دنیای محیط زیست و توسعه ارائه شده است، اعتبار و گویایی بیشتری دارد. این تعریف بدین قرار است:

توسعه پایدار، توسعه ای است که احتیاجهای نسل حاضر را بدون آنکه توانایی نسل های آینده را در برطرف احتیاجهای آنها مورد مصالحه قرار دهد، برآورده می سازد. توسعه پایدار تنها هنگامی تحقق خواهد یافت که چهار رکن اصلی آن، یعنی چهار بعد توسعه مالی، زیست محیطی، اجتماعی و فرهنگی همراه با هم و در ارتباط متقابل با یکدیگر تحقق یابند. فرانچسکودی کاستری، مدیر بخش پژوهش در مرکز ملی تحقیقات علمی فرانسه، توسعه پایدار را به جایگاه محکمی تشبیه میکند که چهار پایه آن، همان ارکان چهار گانه هستند. وی اظهار می دارد در صورتی که حتی یکی از پایه های این جایگاه، کوتاه تر یا ضعیف تر از پایه های دیگر باشد، آن جایگاه نه راحت است و نه پایدار خواهد بود.

در این نوشتار هر چند در خصوص توسعه بحث نخواهد شد، اما ضرورت حفظ محیط زیست چیزی است که برای توسعه پایدار که کشورهای صنعتی و در حال رشد دنیا در پی آن هستند، مورد تأکید می باشد و از این لحاظ هم حفاظت از آن به عنوان یک رکن و اصل مطرح است.

بعلاوه هوا نقشی مهمی در محیط زیست دارد؛ هوا به صورت لایه ای ضخیم به ضخامت شصت تا صد کیلومتر دور زمین را فرا گرفته است. به این لایه، اتمسفر یا جو هم می گویند؛ به عبارت دیگر جو، منطقه گازی می باشد که کره زمین را احاطه نموده است. بدون هوا هیچ موجودی قادر به زندگی نیست. انسان بدون آب و غذا چند روزی می تواند زنده بماند، اما بدون هوا بیش از سه دقیقه قادر به ادامه حیات نمی باشد. حدود 99٪ هوا از ازت و اکسیژن تشکیل شده است. لایه هوا علاوه بر اینکه منبع اکسیژن است، از جنبه های دیگر هم بسیار با ارزش است. بدون هوای اطراف زمین، توزیع گرما دچار اختلال می شود، بدون هوا ارتعاشات صدا به خوبی منتقل نمی شود و زمین در سکوت فرو می رود و بدون هوا زمین در معرض اشعه مهلک خورشیدی قرار گرفته و از حیات تهی می شود.

مهم ترین آلوده نماینده ای که به وسیله اتومبیل های بنزینی در هوا منتشر می شود، سرب است که روزانه در حال افزایش است. آلودگی خطرناک شهرها را نمی توان جدا از رشد شهرها و شهرنشینی و توسعه بی رویه حومهها و حواشی شهرها که این مهم هم معلول رشد بی رویه جمعیت است، در نظر گرفت. به بیان دیگر، رشد انفجار آمیز جمعیت همراه با توپوگرافی ناموزون شهرها تنها به آلودگی هوا منجر نشده، بلکه به کمبود اراضی مناسب برای توسعه شهری دامن زده است. از طرف دیگر، اشغال اراضی پست، به منظور فعالیت های کشاورزی، حساسیت پذیری زیست بوم را بیشتر دامن زده است. پیامدهای تغییر در زه کشی های طبیعی به تشدید بروز سیل، زمین لرزه، فرسایش خاک، مسدود کردن راستا روان آبها و پرشدن رودخانه و تغییر سیستم هیدرولوژی منجر شده است. سیل در دشت های هموار، مصایب و پیامدهای فاجعه آمیزی به همراه داشته است.

منبع: محیط زیست و بهداشت، عبد المجید ناصری داوودی، مؤسسه بوستان کتاب، چاپ اول، قم، 1391

منبع: راسخون