ثبت ملی یک شیرین کننده ارگانیک - وبلاگ دانلود شریف

به گزارش وبلاگ دانلود شریف، هانی رستگاران ـ مسئول ثبت میراث ناملموس استان سمنان ـ درباره مهارت سنتی تهیه چیکو از طریق ایل عشایر سنگسر گفت: ایل عشایر سنگسر یکی از ایل های بزرگ عشایر کوچ رو دامنه شمال شرقی ایران است که در دامنه رشته کوه البرز زیست دارد. عشایر این ایل محصولات لبنی و هنرهای سنتی خاصی را تولید می کنند.

او ادامه داد: چیکو یکی از فرآورده های منحصر به ایل عشایر سنگسر است که صرفاً در میان این طیف از عشایر تولید می شود و امروزه به عنوان یکی از شیرین کننده های طبیعی، مقوی و ارگانیک برای صرف چای و نوشیدنی های گرم مورد استفاده قرار می گیرد و عرضه عمده آن در بازارچه ها و مراکز فروش محصولات ارگانیک است.

این پژوهشگر میراث فرهنگ عامه درباره شیوه تهیه این محصول توضیح داد: چیکو فرآورده ای لبنی است که از ترکیب آبِ پنیر به عنوان ماده اولیه و اصلی به همراه شکر یا شیرین کننده های طبیعی، مانند شیره انگور و زنجبیل، مغز پسته و مغز گردو تهیه و تولید می شود. برای تولید این محصول، آب پنیر به دست آمده از پنیر را در ظرفی ریخته و حرارت می دهند تا غلیظ و چسبنده شود، به این ماده لورئین گفته می شود. سپس لورئین خشک را در ظرفی ریخته و روی آن مقداری آب می ریزند تا خیس بخورد.

رستگاران اضافه کرد: وقتی لورئین خوب خیس خورد با افزودن شیر یا نسبت مساوی از شیر و آب، آن را به طور کامل به هم می زنند تا لورئین حل شود. سپس شکر یا شیره انگور را به آن افزوده و آغاز به حرارت دادن و هم زدن می کنند. بعد از جوش آمدن، شعله را کم کرده و مخلوط را پیوسته هم زده تا ته نگیرد و به تدریج رنگ آن تیره و تیره تر شود.

به گفته او، حدود دو تا دوونیم ﺳﺎﻋﺖ زﻣﺎن ﻧﯿﺎز اﺳﺖ ﺗﺎ چیکو آماده شود. ﻧﺸﺎﻧﻪ آن ﻫﻢ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻘﺪاری از‬ ﻣﻮاد را در ﻇﺮف آب ﺳﺮد ﻣﯽ رﯾﺰﻧﺪ، اﮔﺮ ﻣﺎده در آب‬ ﺳﻔﺖ و ﺷﮑﻨﻨﺪه ﺷﺪ یعنی ﭼﯿﮑﻮ آﻣﺎده ﺷﺪه‬ اﺳﺖ.

مسئول ثبت آثار ملی و جهانی سمنان بیان نمود: پس از آماده شدن چیکو، ﻧﯿﺎز اﺳﺖ ﮐﻪ آن را‬ ﺑﻪ ﻗﻄﻌﺎت ﮐﻮﭼﮏ و ﺷﮑﻼت ﻣﺎﻧﻨﺪ درآورﻧﺪ، در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ زیاد ﭼﯿﮑﻮ، اﺑﺘﺪا‬ ﺳﯿﻨﯽ را ﭼﺮب ﮐﺮده و ﺳﭙﺲ ﮐﻨﺠﺪ، مغز ﮔﺮدو، پسته و یا بادام، کنجد، شاه داﻧﻪ و … (بسته به نوع سلیقه شان) در ﮐﻒ ﺳﯿﻨﯽ چرب شده ﻣﯽپاﺷﻨﺪ و ﺳﭙﺲ ﻣﻮاد داغ ﭼﯿﮑﻮ را روی آن‬ ریخته و ﺧﻮب ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﺨﻠﻮط ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ اﯾﻦ اﻓﺰودنی ها در تمام ﻣﻮاد ﭼﯿﮑﻮ پخش ﺷﻮد و یا این که این افزودنی ها را فقط روی چیکو می ریزند.

رستگاران درباره قدمت تهیه چیکو گفت: تولید این فرآورده در ایل سنگسر نسل به نسل و دوره به دوره ادامه داشته و دارد ولی منبع معتبری که به زمان آغاز و تغییرات احتمالی در فرآیند تولید آن اشاره داشته باشد، وجود ندارد.

او همچنین گفت: مهارت سنتی تهیه چیکو از طریق ایل عشایر سنگسر قرار است به زودی در فهرست میراث ناملموس کشور ثبت شود و پرونده آن 16 اسفندماه 1402 در جلسه کمیته ثبت میراث ملی از سوی استان سمنان ارائه می شود.